Kustos: Irfan Hošić
KRAK Centar za savremenu kulturu (Hamze Hume bb, Bihać)
11. maj – 26. august 2024.
Otvaranje izložbe: subota, 11. maj 2024. 20:30h

T&TO zagrebačkog kipara Ivana Fijolića je skulptura u kojoj se na prvu prepoznaju znameniti spomenik Antuna Augustinčića posvećen Josipu Brozu Titu i portret njegove supruge Jovanke Broz. Jednostavnom strategijom spajanja nespojivog, odnosno, uključenjem različitih i suprotstavljenih elemenata, naime Titovog tijela i Jovankine glave, Fijolić kreira novo interpretacijsko polje fluidnog i neuhvatljivog karaktera. Zbog jukstaponiranja oprečnih „znakova“ T&TO kod promatrača izaziva svojevrsno stanje iznenađenja i efekt šoka. 

Ukazujući na post-moderni karakter savremenog kiparstva i pokrećući generalno pitanje percepcije skulpture u javnom prostoru u našoj sredini, privremeno postavljanje Fijolićeve skulpture u neposrednoj blizini KRAK centra u Bihaću, otvara set često odgođenih pitanja a koja se tiču naslijeđa jugoslavenskog socijalizma, memorijane baštine NOB-a i onoga što ona komemorira. Takav slijed osobito je interesantan u kontekstu nedovršene tranzicije bosanskohercegovačkog društva, unutar kojeg je zbog političkih i ideoloških lomova iz 1990-ih, došlo do ekstenzivnog revizionizma povijesnih narativa.

Ipak, Fijolić ne radi izravnu posvetu Josipu Brozu – njegov fokus je na Augustinčićevoj skulpturi koja ga predstavlja. Umjesto Titove, umjetnik postavlja Jovankinu glavu i time kao da želi da predstavi Tita na način da on to nije. I dok se u onom deskriptivnom pogledu zaista ne radi o Titu, u onom simboličkom se itekako radi. Otuda i naziv T&TO kao igra sa glasovima i znakom „et“ (lat.) koji u južnoslavenskim jezicima označava veznik „i“, te u Fijolćevom slučaju preuzima konceptualno značenje. Time umjetnik interpretacijsko polje rada širi i na njegov naziv – Titovo ime umjetnik ispisuje drugačije ali se ipak čita „Tito“.

Njegov T&TO je dio šire cjeline radova naziva Neo N.O.B., a koji su izazvani historijom narodnooslobodilačke borbe iz 1940-ih, ali i spomenicima koji su formirali vizuelni jezik političkog nazora jedne generacije. 

Ivan Fijolić pripada srednjoj generaciji kipara na zagrebačkoj sceni, a koji je svoj likovni jezik gradio na referencama popularne kulture, humora i intertekstualnosti. U Bosni i Hercegovini ostao je poznat po skulpturi posvećenoj Bruce Leeu u Mostaru, čije je postavljanje u politički napregnutoj sredini, trebalo na duhovit način otvoriti pitanje spomeničke plastike u javnom prostoru podijeljenog grada. 

Izložba u KRAK-u odvija se u sklopu programa Sedmica arhitekture Bihać tematskog naziva Memorija u tranziciji, uz podršku Robert Bosch fondacije.